Các yếu tố tác động đến khả năng sinh lời tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Bài báo được thực hiện nhằm đánh giá tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sinh lời tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Với mẫu dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính của 652 công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, sử dụng mô hình FGLS, nghiên cứu đã chỉ ra trong cả hai giai đoạn nghiên cứu (2018-2022 và 2020-2021), đòn bẩy tài chính và lạm phát có tác động ngược chiều; vòng quay tổng tài sản và quy mô có tác động cùng chiều tới khả năng sinh lời của công ty; mặt khác, khả năng thanh toán và vốn lưu động hầu như không ảnh hưởng đến khả năng sinh lời. Bên cạnh đó, thời gian hoạt động ảnh hưởng nghịch chiều đến khả năng sinh lời trong 5 năm gần đây (2018-2022) nhưng lại không ảnh hưởng đến khả năng sinh lời trong giai đoạn xảy ra dịch bệnh COVID-19 (2020-2021). Từ kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả gợi ý một số các hàm ý chính nhằm nâng cao khả năng sinh lời tại công ty.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Công ty niêm yết, Khả năng sinh lời, ROA, ROE
Tài liệu tham khảo
Alarussi, A. S., & Alhaderi, S. M. (2018). Factors affecting profitability in Malaysia. Journal of Economic Studies, 45(3), 442-458. https://doi.org/10.1108/JES-05-2017-0124
Alarussi, A. S., & Gao, X. (2021). Determinants of profitability in Chinese companies. International Journal of Emerging Markets, 18(10), 4232-4251. https://doi.org/10.1108/IJOEM-04-2021-0539
Alghusin, N. A. S. (2015). Do financial leverage, growth and size affect profitability of Jordanian industrial firms listed. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5(4), 335-348. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v5-i4/1580
Altaf, N. (2020). Working Capital Financing, Firm Performance and Financial Flexibility: Evidence from Indian Hospitality Firms. Global Business Review, 25(2). https://doi.org/10.1177/0972150920961371
Amit, R., & Schoemaker, P. J. H. (1993). Strategic Assets and Organizational Rent. Strategic Management Journal, 14(1), 33-46. https://doi.org/10.1002/smj.4250140105
Chander, S., & Aggarwal, P. (2008). Determinants of corporate profitability: an empirical study of Indian drugs and pharmaceutical industry. Paradigm: A Management Research Journal, 12(2), 51-61. https://doi.org/10.1177/0971890720080206
Dechow, P. M., & Dichev, I. D. (2002). The quality of accruals and earnings: The role of accrual estimation errors. The Accounting Review, 77(s-1), 35-59. https://doi.org/10.2308/accr.2002.77.s-1.35
Gitman, L. J., Juchau, R., & Flanagan, J. (2015). Principles of managerial finance. Pearson Higher Education AU.
Ha‐Brookshire, J. E. (2009). Does the firm size matter on firm entrepreneurship and performance? US apparel import intermediary case. Journal of Small Business and Enterprise Development, 16(1), 132-146. https://doi.org/10.1108/14626000910932926
Huỳnh Thị Tuyết Phượng (2016). Nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết. Tạp chí Tài chính. https://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-nhung-nhan-to-anh-huong-den-hieu-qua-hoat-dong-cua-cac-cong-ty-niem-yet.html
Lại Cao Mai Phương, Lưu Hoàn Mỹ, Phạm Thị Như Thuỳ, & Trịnh Thị Oanh (2022). Các yếu tố tác động đến lợi nhuận của công ty chứng khoán niêm yết. Tạp chí Tài chính, Kỳ 1, tháng 5. https://tapchitaichinh.vn/cac-yeu-to-tac-dong-den-loi-nhuan-cua-cong-ty-chung-khoan-niem-yet.html
Lim, H., & Rokhim, R. (2021). Factors affecting profitability of pharmaceutical company: An Indonesian evidence. Journal of Economic Studies, 48(5), 981-995. https://doi.org/10.1108/JES-01-2020-0021
Malik, H. (2011). Determinants of insurance companies profitability: An analysis of insurance sector of Pakistan. Academic Research International, 1(3), 315-321. http://www.savap.org.pk/journals/ARInt./Vol.1(3)/2011(1.3-32)stop.pdf
Myers, S. C., & Majluf, N. S. (1984). Corporate financing and investment decisions when firms have information that investors do not have. Journal of financial economics, 13(2), 187-221. https://doi.org/10.1016/0304-405X(84)90023-0
Nguyễn Thị Ngọc Trang & Bùi Kim Phương (2018). Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng lợi nhuận của các công ty niêm yết tại Việt Nam. Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh Châu Á, 29(7), 5-20. https://jabes.ueh.edu.vn/Content/ArticleFiles/c4d5e993-0cd2-4c82-8710-5c831501a5e8/JABES-2018-8-V305.pdf
Odusanya, I. A., Yinusa, O. G., & Ilo, B. M. (2018). Determinants of firm profitability in Nigeria: Evidence from dynamic panel models. SPOUDAI-Journal of Economics and Business, 68(1), 43-58. https://hdl.handle.net/10419/195210
Peteraf, M. A. (1993). The Cornerstones of Competitive Advantage: A Resource-Based View. Strategic Management Journal, 14(3), 179-191. https://doi.org/10.1002/smj.4250140303
Phan Thu Hiền, & Nguyễn Nhật Hà (2021). Các yếu tố tác động đến khả năng sinh lời của các doanh nghiệp ngành dệt may trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tạp chí khoa học đại học mở thành phố Hồ Chí Minh-Kinh tế và quản trị kinh doanh, 16 (3), 181-196. https://doi.org/10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.16.3.1232.2021
Quan Minh Nhựt & Lý Thị Phương Thảo (2014). Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp bất động sản đang niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tạp chí Khoa học trường đại học Cần Thơ, 33, 65-71. https://sj.ctu.edu.vn/ql/docgia/tacgia-4304/baibao-2441.html
Susilo, D., Wahyudi, S., & Pangestuti, I. R. D. (2020). Profitability Determinants of Manufacturing Firms in Indonesia. International Journal of Economics and Business Administration, 8(2), 53-64. DOI: 10.35808/ijeba/443
Tan, Y., & Floros, C. (2012). Bank profitability and inflation: The case of China. Journal of Economic studies, 39(6), 675-696. https://doi.org/10.1108/01443581211274610
Tạp chí Công thương (2023). Thực trạng quản trị công ty tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. https://tapchitaichinh.vn/thuc-trang-quan-tri-cong-ty-tai-cac-doanh-nghiep-niem-yet-tren-thi-truong-chung-khoan-viet-nam.html
Trần Thị Xuân Anh, Dương Ngân Hà, Nguyễn Viết Long (2022). Đánh giá tác động của các nhân tố tới khả năng sinh lời của doanh nghiệp niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng, 244, 14-25. https://vjol.info.vn/index.php/HVNH-KHDAOTAONH/article/view/71988/61054
Vătavu, S. (2014). The determinants of profitability in companies listed on the Bucharest stock exchange. Annals of the University of Petrosani. Economics, 14(1), 329-338. https://www.upet.ro/annals/economics/pdf/2014/part1/Vatavu.pdf
Vương Đức Hoàng Quân, Dương Diễm Kiều (2016). Tác động của quản lý vốn lưu động đến lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Thành Phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khoa học Đại học Văn Hiến 4(3), 56-64. https://www.vhu.edu.vn/Resources/Docs/SubDomain/qlkh/7%20hoang%20quan.pdf
Yazdanfar, D. (2013). Profitability determinants among micro firms: Evidence from Swedish data. International Journal of Managerial Finance, 9(2), 151-160. https://doi.org/10.1108/17439131311307565
Yousaf, M., & Bris, P. (2021). Effects of working capital management on firm performance: Evidence from the EFQM certified firms. Cogent Economics & Finance, 9(1), https://doi.org/10.1080/23322039.2021.1958504
Youssef, I. S., Salloum, C., & Sayah, M. A. (2022). The determinants of profitability in non-financial UK SMEs. European Business Review 35(5), 652-671. https://doi.org/10.1108/EBR-09-2022-0173
Alarussi, A. S., & Gao, X. (2021). Determinants of profitability in Chinese companies. International Journal of Emerging Markets, 18(10), 4232-4251. https://doi.org/10.1108/IJOEM-04-2021-0539
Alghusin, N. A. S. (2015). Do financial leverage, growth and size affect profitability of Jordanian industrial firms listed. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5(4), 335-348. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v5-i4/1580
Altaf, N. (2020). Working Capital Financing, Firm Performance and Financial Flexibility: Evidence from Indian Hospitality Firms. Global Business Review, 25(2). https://doi.org/10.1177/0972150920961371
Amit, R., & Schoemaker, P. J. H. (1993). Strategic Assets and Organizational Rent. Strategic Management Journal, 14(1), 33-46. https://doi.org/10.1002/smj.4250140105
Chander, S., & Aggarwal, P. (2008). Determinants of corporate profitability: an empirical study of Indian drugs and pharmaceutical industry. Paradigm: A Management Research Journal, 12(2), 51-61. https://doi.org/10.1177/0971890720080206
Dechow, P. M., & Dichev, I. D. (2002). The quality of accruals and earnings: The role of accrual estimation errors. The Accounting Review, 77(s-1), 35-59. https://doi.org/10.2308/accr.2002.77.s-1.35
Gitman, L. J., Juchau, R., & Flanagan, J. (2015). Principles of managerial finance. Pearson Higher Education AU.
Ha‐Brookshire, J. E. (2009). Does the firm size matter on firm entrepreneurship and performance? US apparel import intermediary case. Journal of Small Business and Enterprise Development, 16(1), 132-146. https://doi.org/10.1108/14626000910932926
Huỳnh Thị Tuyết Phượng (2016). Nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết. Tạp chí Tài chính. https://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-nhung-nhan-to-anh-huong-den-hieu-qua-hoat-dong-cua-cac-cong-ty-niem-yet.html
Lại Cao Mai Phương, Lưu Hoàn Mỹ, Phạm Thị Như Thuỳ, & Trịnh Thị Oanh (2022). Các yếu tố tác động đến lợi nhuận của công ty chứng khoán niêm yết. Tạp chí Tài chính, Kỳ 1, tháng 5. https://tapchitaichinh.vn/cac-yeu-to-tac-dong-den-loi-nhuan-cua-cong-ty-chung-khoan-niem-yet.html
Lim, H., & Rokhim, R. (2021). Factors affecting profitability of pharmaceutical company: An Indonesian evidence. Journal of Economic Studies, 48(5), 981-995. https://doi.org/10.1108/JES-01-2020-0021
Malik, H. (2011). Determinants of insurance companies profitability: An analysis of insurance sector of Pakistan. Academic Research International, 1(3), 315-321. http://www.savap.org.pk/journals/ARInt./Vol.1(3)/2011(1.3-32)stop.pdf
Myers, S. C., & Majluf, N. S. (1984). Corporate financing and investment decisions when firms have information that investors do not have. Journal of financial economics, 13(2), 187-221. https://doi.org/10.1016/0304-405X(84)90023-0
Nguyễn Thị Ngọc Trang & Bùi Kim Phương (2018). Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng lợi nhuận của các công ty niêm yết tại Việt Nam. Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh Châu Á, 29(7), 5-20. https://jabes.ueh.edu.vn/Content/ArticleFiles/c4d5e993-0cd2-4c82-8710-5c831501a5e8/JABES-2018-8-V305.pdf
Odusanya, I. A., Yinusa, O. G., & Ilo, B. M. (2018). Determinants of firm profitability in Nigeria: Evidence from dynamic panel models. SPOUDAI-Journal of Economics and Business, 68(1), 43-58. https://hdl.handle.net/10419/195210
Peteraf, M. A. (1993). The Cornerstones of Competitive Advantage: A Resource-Based View. Strategic Management Journal, 14(3), 179-191. https://doi.org/10.1002/smj.4250140303
Phan Thu Hiền, & Nguyễn Nhật Hà (2021). Các yếu tố tác động đến khả năng sinh lời của các doanh nghiệp ngành dệt may trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tạp chí khoa học đại học mở thành phố Hồ Chí Minh-Kinh tế và quản trị kinh doanh, 16 (3), 181-196. https://doi.org/10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.16.3.1232.2021
Quan Minh Nhựt & Lý Thị Phương Thảo (2014). Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp bất động sản đang niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tạp chí Khoa học trường đại học Cần Thơ, 33, 65-71. https://sj.ctu.edu.vn/ql/docgia/tacgia-4304/baibao-2441.html
Susilo, D., Wahyudi, S., & Pangestuti, I. R. D. (2020). Profitability Determinants of Manufacturing Firms in Indonesia. International Journal of Economics and Business Administration, 8(2), 53-64. DOI: 10.35808/ijeba/443
Tan, Y., & Floros, C. (2012). Bank profitability and inflation: The case of China. Journal of Economic studies, 39(6), 675-696. https://doi.org/10.1108/01443581211274610
Tạp chí Công thương (2023). Thực trạng quản trị công ty tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. https://tapchitaichinh.vn/thuc-trang-quan-tri-cong-ty-tai-cac-doanh-nghiep-niem-yet-tren-thi-truong-chung-khoan-viet-nam.html
Trần Thị Xuân Anh, Dương Ngân Hà, Nguyễn Viết Long (2022). Đánh giá tác động của các nhân tố tới khả năng sinh lời của doanh nghiệp niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng, 244, 14-25. https://vjol.info.vn/index.php/HVNH-KHDAOTAONH/article/view/71988/61054
Vătavu, S. (2014). The determinants of profitability in companies listed on the Bucharest stock exchange. Annals of the University of Petrosani. Economics, 14(1), 329-338. https://www.upet.ro/annals/economics/pdf/2014/part1/Vatavu.pdf
Vương Đức Hoàng Quân, Dương Diễm Kiều (2016). Tác động của quản lý vốn lưu động đến lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Thành Phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khoa học Đại học Văn Hiến 4(3), 56-64. https://www.vhu.edu.vn/Resources/Docs/SubDomain/qlkh/7%20hoang%20quan.pdf
Yazdanfar, D. (2013). Profitability determinants among micro firms: Evidence from Swedish data. International Journal of Managerial Finance, 9(2), 151-160. https://doi.org/10.1108/17439131311307565
Yousaf, M., & Bris, P. (2021). Effects of working capital management on firm performance: Evidence from the EFQM certified firms. Cogent Economics & Finance, 9(1), https://doi.org/10.1080/23322039.2021.1958504
Youssef, I. S., Salloum, C., & Sayah, M. A. (2022). The determinants of profitability in non-financial UK SMEs. European Business Review 35(5), 652-671. https://doi.org/10.1108/EBR-09-2022-0173